Mekka – Święte Miasto [recenzja]

Mekka to szczególne miasto. Dla niemal dwóch miliardów muzułmanów stanowi kierunek modlitwy i cel obowiązkowej pielgrzymki, a dla wszystkich pozostałych jest owianym tajemnicą miejscem, do którego nie mają wstępu.

W ubiegłym roku miałam okazję odwiedzić Mekkę podczas dorocznej pielgrzymki zwanej hadż. Tym samym, gdy tylko zobaczyłam książkę opowiadającą dzieje tego fascynującego miasta, od razu wiedziałam, że chcę ją przeczytać.

Ziauddin Sardar to brytyjski pisarz o pakistańskim pochodzeniu. Autor licznych książek, a także założyciel Instytutu Muzułmańskiego w Londynie i redaktor kwartalnika Critical Muslim. Znany z liberalnego i niekiedy luźnego interpretowania religii, przez co jest postacią kontrowersyjną w niektórych kręgach muzułmanów. W polskiej prasie można przeczytać interesujące wywiady z Sardarem – zarówno na temat „Mekki”, jak i dotyczący roli kobiet w islamie.

Jeżeli interesują Cię książki o krajach muzułmańskich, tutaj znajdziesz listę tych wartych przeczytania

To nie jest lektura na jeden wieczór

Kilka ostatnich tygodni upłynęło mi na zgłębianiu historii świętego miasta islamu. Bo „Mekka” nie jest lekturą na jeden wieczór. To książka, która odkrywa nieznane wydarzenia i ukazuje zupełnie inną perspektywę tak na Arabię Saudyjską, jak i na islam sam w sobie. A na to zdecydowanie potrzeba czasu.

To także książka, do której będę wracać. Jej niezwykle analityczny charakter umożliwia dogłębne zrozumienie napięć od wieków będących częścią tamtego regionu, jak również rozprawia się z mitami, które narosły wokół wojen towarzyszących początkom islamu.

Nieoczywista historia świętego miasta

Mekka była obiektem fascynacji Sardara od dziecka. Jako dorosły mężczyzna dostał on niepowtarzalną szansę – wyjechał do Arabii Saudyjskiej prowadzić badania nad kwestiami związanymi z pielgrzymką. Kilkukrotnie odbył pielgrzymkę i zgłębiał historię miasta, które było jej celem.

„Mekka. Święte miasto” to książka, która w fascynujący sposób ukazuje dzieje tego, jakże istotnego dla muzułmanów miasta. Opisuje wydarzenia, które kształtowały je przez wieki i doprowadziły do tego, jak wygląda obecnie.

„Mekka” to nie tylko opowieść o mieście, które ma wymiar duchowy. To przede wszystkim opowieść o mieście żywych ludzi, ich tradycjach, sojuszach, życiu i towarzyszącym im przemianach.

Sardar napisał książkę historyczną, jednak obfitość niepowtarzalnych i niejednokrotnie kontrowersyjnych wydarzeń sprawia, że czyta się ją z niezwykłą ciekawością.

Mekka to kierunek muzułmańskiej pielgrzymki. Jeżeli chcesz dowiedzieć się, jak ona przebiega, zajrzyj tutaj

„Mekka” to także książka o islamie

Nie można pisać o historii Mekki, bez pobocznego opowiadania historii islamu. Nie można pisać o Mekce i islamie, nie wspominając przy tym o konfliktach plemiennych, czy walkach o władzę.

Zgłębiając historię Mekki, poznajemy losy proroków islamu i ich wpływ na niemal każdą sferę życia w regionie. Szczegółowość opisów tworzy malowniczy obraz społeczeństwa sprzed wieków. Jesteśmy świadkami zarówno ewolucji, jak i gwałtownych zmian zachodzących pod wpływem zmieniających się władców i religii, która gromadzi coraz większe rzesze wyznawców.

W końcu – co dla mnie jest najciekawszym wątkiem – dowiadujemy się jaka była pozycja kobiet w dawnych czasach i w jaki sposób wpłynął na nie islam.

W tej książce mistycyzm i plemienne tradycje zdają się przenikać. Ustępują one z czasem religijności, która ostatecznie dominuje region i wymazuje pamięć o pradawnej kulturze.

Nuta goryczy

Fascynacja Mekką, jako świętym miastem islamu ulega u Sardara weryfikacji, wobec zderzenia z saudyjską rzeczywistością. Dzisiejsza Mekka to miasto pozbawione duszy, którą stanowiła jej historia. Wyburzanie zabytków, by wybudować w ich miejscu luksusowe hotele i apartamentowce niemal wymazało przeszłość miasta. Polityka rodziny królewskiej, w której wyraźnie widoczne są podziały ze względu na pochodzenie i status społeczny, ma niewiele wspólnego z islamem. Prawa człowieka nie stanowią w Arabii Saudyjskiej szczególnej wartości, za to konsumpcjonizm nabiera coraz większego znaczenia.

Sardar, z nostalgią i żalem, opowiada o tym, jaki potencjał miała Mekka, a jakim miastem ostatecznie się stała.

Lubisz literaturę faktu? Tutaj znajdziesz listę reportaży, które warto przeczytać

Poznając nieznane