Ramadan w kraju muzułmańskim – jak się zachować i na co zwrócić uwagę?

Ramadan to dziewiąty miesiąc islamskiego kalendarza hijri. Każdego dnia Ramadanu, od świtu do zachodu słońca, wszyscy dorośli i zdrowi muzułmanie mają obowiązek powstrzymywać się od jedzenia, picia, palenia i stosunków seksualnych.

Ten święty miesiąc jest tradycją, ale dla wielu muzułmanów także okresem odnowy duchowej. Oznacza to, że praktyki religijne przestrzegane są dokładniej, a meczety wypełniają się wiernymi. Często ci muzułmanie, którzy przez pozostałą część roku luźno podchodzą do kwestii religijnych, w tym czasie starają się dać z siebie jak najwięcej.

Ramadan wpłynie na Twoje plany podróży do kraju muzułmańskiego, choć jak bardzo, zależy od konkretnego kierunku. Różne państwa i kultury mogą mieć swoje zwyczaje, a nawet ustanowione prawo, do którego należy się stosować.

Jeśli chcesz się dowiedzieć więcej na temat Ramadanu, zapoznaj się z 15 faktami na temat świętego miesiąca muzułmanów

Ramadan w kraju muzułmańskim na skróty

• Najważniejsze informacje
• Wakacje w czasie Ramadanu – czy warto?
• Czego nie robić w czasie Ramadanu w kraju muzułmańskim?
• Czego możesz się spodziewać w czasie Ramadanu?
• Czym jest i jak się zachować w czasie iftaru?
• Życzenia z okazji Ramadanu
• Eid, czyli święto następujące po Ramadanie

Najważniejsze informacje na temat Ramadanu w krajach muzułmańskich

• Czas trwania postu wyznacza azzan, czyli wezwanie na modlitwę. Post obowiązuje od pierwszej modlitwy fajr do czwartej modlitwy maghrib.
• Każdy kraj muzułmański ma własne regulacje dotyczące Ramadanu. Przed wyjazdem sprawdź informacje na stronie stosownej ambasady, by mieć pewność co do obowiązujących zasad.
• W większości krajów muzułmańskich w okresie Ramadanu godziny pracy są skrócone – dotyczy to często także banków i urzędów.
• W niektórych miejscach zmianie mogą ulec godziny otwarcia sklepów – zazwyczaj otwierane są później w ciągu dnia i zamykane późno w nocy.
• Poza miejscami turystycznymi restauracje mogą być zamknięte w ciągu dnia. Zazwyczaj nie dotyczy to sieciowych fast-foodów, warto to jednak wcześniej zweryfikować.
• Sprawdź, czy w miejscu, do którego się wybierasz, zmienia się rozkład komunikacji publicznej w czasie Ramadanu.

Wszystkie informacje w tym tekście przedstawiam z perspektywy muzułmanki, która mieszkała i podróżowała po krajach muzułmańskich

Czy wakacje w kraju muzułmańskim w czasie Ramadanu to dobry pomysł?

Jeżeli wybierasz się do turystycznego kurortu, Ramadan najprawdopodobniej w żaden sposób nie wpłynie na Twój pobyt. W miejscach dedykowanych turystom najczęściej nie zmienia się nic lub bardzo niewiele. Być może nawet będziesz mieć okazję zaznać atmosfery unikalnej dla tego wyjątkowego okresu, gdy po całym dniu postu rodziny spotykają się przy wspólnym posiłku na plaży lub w ogródkach restauracji.

Ramadan może jednak wpłynąć na Twoje plany związane ze zwiedzaniem szczególnie wtedy, gdy podróżujesz na własną rękę. Sprawdź, czy w tym czasie zachodzą jakieś zmiany w kursowaniu transportu publicznego i otwarciu muzeów, czy innych atrakcji, do których się wybierasz. Każdy kraj, a także jego region, mogą funkcjonować inaczej.

Czy jednak warto wybierać się do kraju muzułmańskiego w Ramadanie? Powiedziałabym, że zdecydowanie tak, warto tylko dostosować swoje oczekiwania. To nie będą zwyczajne wakacje, a raczej wyjazd, podczas którego dowiesz się czegoś więcej o religii i kulturze miejsca, w które jedziesz, choć może się to odbyć kosztem innych atrakcji. Jest ryzyko, że alkohol będzie wtedy mniej dostępny, a niektóre kluby nocne zamknięte.

Pamiętaj, że kraj muzułmański krajowi muzułmańskiemu nierówny. Życie toczy się zupełnie inaczej w popularnych kierunkach wakacyjnych, a inaczej tam, gdzie nie trzeba polegać na dochodach z turystyki.

Czego nie robić w czasie Ramadanu w kraju muzułmańskim?

Przyjmuję, że skoro czytasz ten tekst, zależy Ci na okazaniu szacunku mieszkańcom miejsca, w które się wybierasz. Potraktuj poniższe rady jako ogólny wyznacznik i pamiętaj, że w razie wątpliwości zawsze możesz zapytać ludzi, którzy są dookoła Ciebie. Niewiedza nie jest brakiem szacunku, a pytania pokazują, że liczysz się z innymi.

Czego zatem unikać podczas wakacji w Ramadanie? Poniższe rady dotyczą czasu obowiązywania postu, czyli od świtu do zachodu słońca, albo łatwiej – od pierwszej do czwartej modlitwy. Wszystko to ma zastosowanie w miejscach publicznych, poza wakacyjnymi kurortami.

• Nie jedz i nie pij ostentacyjnie w miejscach publicznych
• Nie pal papierosów w miejscach publicznych
• Nie słuchaj głośno muzyki w miejscach publicznych i nie tańcz
• Absolutnie nie pij alkoholu w miejscach publicznych – to może zostać odebrane negatywnie także poza godzinami postu
• Zwróć większą uwagę na „skromność” w ubiorze

W niektórych krajach muzułmańskich istnieje prawo, zgodnie z którym picie, jedzenie i palenie w miejscu publicznym w czasie Ramadanu jest karalne. Jeżeli ze względów medycznych musisz regularnie spożywać posiłki, dobrze mieć ze sobą przetłumaczone zaświadczenie lekarskie. Nie dotyczy to dzieci, osób starszych i kobiet w ciąży. W większości przypadków kobiety są traktowane z większą wyrozumiałością, bo jesteśmy zwolnione z obowiązku poszczenia w czasie okresu.

Czego możesz się spodziewać w czasie Ramadanu?

• Jeżeli podróżujesz samochodem, poranne godziny będą znacznie wygodniejsze do przemieszczania się – panuje wtedy zdecydowanie mniejszy ruch na drogach.
• W godzinach wieczornych, szczególnie w miastach, na drogach może panować chaos. Jeśli to możliwe, unikaj w tym czasie prowadzenia samochodu i wykaż się większą ostrożnością.
• Na ulicach, szczególnie w okolicy meczetów, w godzinach modlitw, pojawia się więcej osób proszących o pieniądze.
• Na bazarach pojawi się mnóstwo charakterystycznych dla Ramadanu dekoracji. Zwróć szczególną uwagę na ramadanowe lampy – może przypadną Ci do gustu?
• W przestrzeni publicznej pojawiają się ramadanowe dekoracje, które szczególne wrażenie robią wieczorem.
• Ramadan, pomimo całodniowego postu, jest radosnym okresem – wieczorami spodziewaj się świętowania i fantastycznej atmosfery na ulicach.
• Niektóre osoby mogą być poirytowane z powodu zmęczenia, jednak znakomita większość jest przyzwyczajona do postu, którego mnóstwo osób wyczekuje ze zniecierpliwieniem.

Zaproszenie na iftar – jak się zachować?

Udało Ci się nawiązać znajomość z kimś z miejscowych i dostajesz zaproszenie na iftar? Niczym się nie przejmuj i potraktuj to trochę jak zaproszenie na niedzielny obiad – zapewne będzie większa grupa osób, sporo pysznego jedzenia, mnóstwo śmiechu i rozmów.

Iftar to nic innego, niż uroczysty posiłek przerywający post.

• Przyjdź na kilka minut przed zachodem słońca i spodziewaj się, że stoły będą się uginały od jedzenia.
• W dobrym tonie będzie powstrzymać pokusę i poczekać, aż wybrzmi wezwanie na wieczorną modlitwę.
• Zdejmij buty przed wejściem do pokoju wyłożonego dywanami i wykładzinami.
• Ubierz się schludnie i skromnie – właśnie tak, jak na niedzielny obiad.
• Nie rób zdjęć bez wyraźnej zgody.
• Zazwyczaj wegetarianie bez problemu znajdą coś dla siebie, weganom będzie trudniej. Mów otarcie o swoich preferencjach i absolutnie nie zmuszaj się do jedzenia czegokolwiek, na co nie masz ochoty.
• Sympatycznym gestem będzie przyniesienie pudełka czekoladek lub daktyli – zależnie od kultury danego miejsca mogą one nie zostać otwarte przy Tobie i zamiast tego zostaną odłożone na bok. Z pewnością usłyszysz zapewnienia, że nie było to konieczne.
• Nie przynoś jedzenia – dla muzułmanów nakarmienie innych jest dobrym uczynkiem.
• Zdecydowanie nie przynoś wina ani niczego, co w składzie ma alkohol lub żelatynę.
• Zacznij się zbierać do wyjścia po kolejnej modlitwie (isha), chyba że wyraźnie widzisz, że wszyscy zostają. Po ostatniej modlitwie w ciągu dnia odbywa się dodatkowa, ramadanowa modlitwa taraweeh, w której wiele osób stara się uczestniczyć.

Szukasz idealnego prezentu dla muzułmanina? Propozycje znajdziesz tutaj

Tradycyjnie iftar rozpoczyna się przekąszeniem daktyli i wypiciem wody. Możliwe, że w tym momencie część uczestników zdecyduje się pomodlić – spokojnie na nich poczekaj, zapewne nie będziesz jedyną osobą, która się nie modli w tym właśnie momencie.

Zależnie od tradycji panujących w danej rodzinie, możesz się spotkać z podziałem ze względu na płeć, należy to absolutnie uszanować. W takim układzie często kobiety mają zapewnione maksimum prywatności, by nie musieć zasłaniać włosów i ciała.

Życzenia z okazji Ramadanu

Ramadan nie jest świętem, jednak stanowi wyjątkowy okres dla muzułmanów. Przez pierwsze dni miesiąca muzułmanie składają sobie wzajemnie życzenia:

• Ramadan Mubarak, co oznacza błogosławionego Ramadanu
• Ramadan Kareem, co można przetłumaczyć jako szczodrego Ramadanu

Wśród praktykujących pojawiają się także życzenia, by Bóg zaakceptował nasz post i modlitwy. Jako nie-muzułmanin możesz swobodnie posłużyć się obydwiema powyższymi zwrotami lub postawić na zwyczajne życzenia dobrego, spokojnego Ramadanu.

Zapoznaj się ze znaczeniem fraz używanych przez muzułmanów

Eid Al-Fitr, czyli święto po zakończeniu Ramadanu

Po całym miesiącu postu, następuje okres radosnego świętowania, który rozpoczyna święto Eid Al-Fitr. To czas, gdy spotykają się całe rodziny, więc należy się liczyć ze wzmożonym ruchem na drogach. Także bilety lotnicze przed i po Eid są droższe, bo wiele osób odwiedza w tym czasie swoich bliskich.

W święta nie obowiązują już żadne restrykcje związane ze spożywaniem posiłków i piciem.

Z okazji Eid muzułmanie składają sobie życzenia mówiąc Eid Mubarak, czyli błogosławionego Eid. Nic nie stoi na przeszkodzie, by takie życzenia złożyła również osoba niewyznająca islamu.