Jak muzułmanie spędzają Ramadan – wywiad

Niedawno zostałam poproszona o udzielenie wywiadu dotyczącego ogólnych kwestii związanych z obchodami Ramadanu. Wywiad się nie ukazał, jednak nie chcę, by czas, który poświęciłam na odpowiadanie na pytania, poszedł na marne. Tym samym zostawiam Was z podstawową wiedzą na temat świętego miesiąca muzułmanów w pigułce.

Chcesz się dowiedzieć więcej? Przeczytaj 15 faktów na temat Ramadanu

Dlaczego ten czas jest szczególnie ważny dla muzułmanów?

Jest spora różnica pomiędzy tym, dlaczego ramadan jest ważny religijnie, a dlaczego jest ważny dla muzułmanów, z których część obchodzi ten czas jako tradycję.

Post to jeden z pięciu filarów islamu. Wierzymy, że tym z nas, których post opiera się na wierze i oczekiwaniu na nagrodę, zostaną odpuszczone grzechy. Podobnie sytuacja ma się z osobami, które w tym miesiącu odprawiają nocne modlitwy. Religijnie ramadan jest czasem pełnym błogosławieństw. Ma uczyć nas cierpliwości i przypominać o dobrodziejstwach, jakimi każdego dnia jesteśmy obdarzani i obdarzane. Ramadan to miesiąc oczyszczenia, który – jeśli właściwie wykorzystany – może stanowić swoisty reset i wstęp do praktykowania nowych nawyków.

Są także osoby, dla których Ramadan nie ma wymiaru duchowego, a stanowi jedynie tradycję i okazję do spędzania czasu z rodziną. Nie wszyscy muzułmanie są praktykujący i nie wszyscy praktykują w ten sam sposób.

Jak wygląda trzymanie się postu?

Post jest indywidualną sprawą, a stopień jego trudności zależy od wielu czynników. W każdym miejscu na świecie ilość godzin, które trwa post, jest różna. W Europie jest to dłużej niż chociażby w krajach arabskich, jednak upały nie doskwierają tak bardzo, jak na południu.

Część muzułmanów przygotowania do postu rozpoczyna na kilka tygodni przed Ramadanem. Jedni poszczą kilka dni w tygodniu, a inni przesuwają czas posiłków na późniejsze pory. Są też osoby, które rozpoczynają post bez żadnego przygotowania.

Mój pierwszy Ramadan, do którego w żaden sposób się nie przygotowywałam, był równocześnie dla mnie najłatwiejszym. Nie ma tutaj zasady.

Przeczytaj także: Czym jest post w Ramadanie dla muzułmanina

Co jedzą muzułmanie w okresie przerw od postu?

Tradycyjnie Ramadan opiera się na spożywaniu dwóch głównych posiłków – iftar, czyli kolacja przerywająca post i suhur, czyli śniadanie przed rozpoczęciem postu.

Post powinniśmy przerywać daktylami lub ewentualnie wodą. Są to rzeczy, których na muzułmańskim stole nie może zabraknąć. Każdy region ma także charakterystyczne potrawy, przekąski czy desery, które przygotowuje się w okresie postu. Bardzo popularne są np. kruche ciasteczka wypełnione daktylami. Ramadanowe stoły są bardzo często suto zastawione najróżniejszymi daniami, wśród których znajdziemy tak lekkie zupy i sałatki, jak i mięso czy ryby.

Inspiracje na dania kuchni arabskiej znajdziesz tutaj

Jakie ograniczenia lub zakazy obowiązują w Ramadanie?

Ramadan polega na powstrzymywaniu się od spożywania posiłków i napojów od świtu do zachodu słońca. Dodatkowo, w czasie, gdy pościmy, nie możemy odbywać stosunków seksualnych, palić papierosów, a nawet zażywać leków. Osoby, które przyjmują leki, jeżeli nie mają możliwości zmiany godzin ich zażywania, są z postu zwolnione i za każdy dzień, gdy nie poszczą, mają obowiązek nakarmić jedną osobę.

Co oprócz poszczenia należy robić w czasie Ramadanu?

Do jednych z ważniejszych zaleceń dotyczących przeżywania Ramadanu, należy uczestnictwo w nocnych modlitwach Taraweeh. Są one odmawiane po ostatniej z pięciu obowiązkowych modlitw. Modlitwa Taraweeh nie jest obowiązkowa, jednak zalecana, szczególnie dlatego, że każdorazowo recytowany jest inny fragment Koranu, aż do jego ukończenia przez cały miesiąc.

W Ramadanie jeszcze bardziej niż zwykle staramy się wystrzegać złych uczynków, szczególnie że mogą one unieważnić nasz post, jak np. obgadywanie innych osób. Podstawowym zaleceniem jest tym samym jeszcze uważniejsze wypełnianie nakazów religijnych, które obowiązują bez względu na okazję.

Jak wygląda życie codzienne podczas Ramadanu?

W każdym kraju ramadanowa codzienność będzie wyglądała nieco inaczej. Wspólnym mianownikiem jest zazwyczaj skrócenie godzin pracy. W wielu miejscach sklepy otwierane są o kilka godzin później niż zazwyczaj i pozostają otwarte do późnej nocy. To, czy restauracje funkcjonują, czy nie jest kwestią przepisów. W kurortach turystycznych nie dostrzeżemy znaczących zmian. W wielu miejscach tylko niektóre restauracje są czynne w ciągu dnia. Warto zapoznać się z obowiązującymi przepisami, bo są kraje, w których publiczne spożywanie posiłków i napojów może grozić konsekwencjami prawnymi.

Czy obchody Ramadanu różnią się znacznie w poszczególnych państwach?

Różnią się tak samo, jak chrześcijanie w różnych krajach obchodzą Boże Narodzenie czy Wielkanoc w inny sposób. Oczywiście, podstawowe kwestie takie jak zasady dotyczące samego postu czy modlitwy pozostają niezmienne, jednak każde miejsce ma swoje tradycje. Ciekawostką jest też to, że Ramadan w różnych krajach może się rozpoczynać i zakończyć innego dnia. Kalendarz muzułmański opiera się na obserwacji faz księżyca, a ten może być widoczny w Arabii Saudyjskiej, podczas gdy w Maroku nie zostanie jeszcze dostrzeżony.

Wielu muzułmanów przyozdabia mieszkania charakterystycznymi, kolorowymi lampionami, zwanymi Fanous. To wywodząca się z Egiptu tradycja, która rozprzestrzeniła się na znaczną część muzułmańskiego świata. Można kupić także różnego rodzaju dekoracje z ramadanowym motywem – od serwetek, przez kubki, aż po poduszki.

W niektórych krajach muzułmańskich możemy spotkać także osoby, które budzą mieszkańców na suhur, czyli poranny posiłek. W Egipcie jest to Mesaharaty, a w Maroku Nafar, którzy nawoływaniami i śpiewem przypominają, że pora wstać. Z kolei w Saharze Zachodniej bezpośrednio przed wezwaniem na pierwszą modlitwę rozlegają się wystrzały armatnie.

Z samych tradycji związanych z obchodami Ramadanu najbardziej lubię te saharyjskie. Spożywanie iftaru w chajmie, czyli namiocie rozbitym na pustyni to niezapomniane doświadczenie, podobnie jak wypad na plażę i rozkładanie się tam z poduszkami, materacami i stolikami, by wspólnie spędzać czas niemal do świtu.

Ramadan w kraju muzułmańskim mnie rozczarował – przeczytaj dlaczego

Czy pandemia wywrze duży wpływ na tegoroczne obchody? Co się zmieni?

Wszystko będzie zależało od restrykcji obowiązujących w danym kraju. Modlitwy Taraweeh nie wszędzie będą się odbywały, bo wiele meczetów pozostaje zamkniętych, a modlitwa transmitowana jest przez Internet. Kwestia spotkań rodzinnych zależy tak od przepisów, jak i odpowiedzialności poszczególnych osób. Z pewnością kolejny Ramadan w izolacji będzie dużym wyzwaniem dla wielu rodzin.

Jak sama spędzasz Ramadan?

Ze względów zdrowotnych od jakiegoś czasu nie poszczę. Nie oznacza to jednak, że nie obchodzę Ramadanu. Tym bardziej skupiam się na modlitwie i sferze duchowej. Na tyle, na ile potrafię, staram się wyciszyć i skupiać na unikaniu tego, co niewłaściwe. Staram się też przeczytać całe tłumaczenie Koranu. W ubiegłym roku robiłam to wspólnie z osobami, które obserwują mnie na Instagramie, publikując wybrane fragmenty w miarę czytania.