Sytuacja osób LGBT+ w Algierii

Algieria to największy pod względem powierzchni kraj Afryki, który zamieszkuje ponad 41 milionów osób. Była kolonia francuska, która w latach 60-tych XX wieku odzyskała niepodległość po 132 latach.

Algieria jest republiką parlamentarno-gabinetową, w której głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na czele z premierem. System prawny opiera się na francuskim prawie cywilnym i prawie islamskim. Konstytucja uznaje islam za religię państwową. Rządzący deklarują, że Algieria jest krajem umiarkowanie religijnym. Prawo nie przewiduje kar za seks pozamałżeński i apostazję.

Większość ludności to muzułmanie. W zależności od źródła stanowią między 94% a 99,7%. Brak jest oficjalnych źródeł dotyczących innych wyznań i ateistów, a istniejące nie są miarodajne. Ze względów rodzinnych i społecznych wiele osób nie deklaruje oficjalnie braku przynależności religijnej.

Przepisy prawa – sytuacja osób LGBT+ w Algierii

Konstytucja Algierii mówi o równości dla wszystkich obywateli (art. 24), poszanowaniu praw człowieka (art. 36), wolności wyznania i opinii (art. 36), prawie do prywatności (art. 39).

Artykuł 333 i 338 kodeksu karnego (utworzony w 1966 r, nadal aktualny) wskazuje, że:

• gdy narażenie na nieprzyzwoitość polegało na nienaturalnym działaniu wobec osoby tej samej płci, karą jest pozbawienie wolności od sześciu miesięcy do trzech lat i grzywna w wysokości od 1000 do 10000 DA. 
• każdy kto jest winny homoseksualizmu, podlega karze pozbawienia wolności od dwóch miesięcy do dwóch lat i grzywnie.
• jeśli jeden ze sprawców nie ukończył osiemnastego roku życia, kara dla osoby pełnoletniej może zostać podwyższona do trzech lat pozbawienia wolności i grzywny w wysokości 10000 DA. 

Więcej informacji na temat przepisów panujących w Algierii można znaleźć tutaj. Szczegóły dotyczące sytuacji osób LGBT+ w Algierii publikuje Equaldex.

Żaden rząd sprawujący w Algierii władzę nie wprowadził przepisów antydyskryminacyjnych chroniących osoby LGBT+. Co ciekawe, według ankiety przeprowadzonej dla BBC News Arabic w latach 2018-2019, ok. 26% Algierczyków uważa, że homoseksualizm powinien zostać zaakceptowany.

Rozmowy z Algierczykami są źródłem nieco sprzecznych informacji. Pojawiają się głosy, że przepisy najczęściej to tylko straszak i w większości przypadków nie są egzekwowane. Inni twierdzą, że kary jak najbardziej się zdarzają. Czasem pojawiają się w mediach informacje o aresztowaniach. Np. Historia aresztowania kilkunastu gejów, którzy w prywatnym mieszkaniu organizowali imprezę i żadnego z nich nie złapano na żadnym „nieobyczajnym” zachowaniu. O takich przypadkach donosi również Human Rights Watch. Algierczycy są zgodni co do tego, że dużo zależy od policjanta, który podejmuje interwencje.

Reakcje społeczeństwa – sytuacja osób LGBT+ w Algierii

Społeczeństwo algierskie jako ogół, nie wykazuje wielkiej tolerancji wobec osób homoseksualnych. Behind The Mask, stowarzyszenie informacyjne typu non profit publikujące informacje dla lesbijek i gejów w Afryce, opisuje postawy publiczne w Algierii jako gwałtownie homofobiczne. Zgodnie z doniesieniami, osoby homoseksualne mogą być celem ataków fundamentalistów religijnych i ofiarami ataków ze strony rodziny. Nastroje społeczne względem osób LGBT+ są zróżnicowane. Pomimo wyraźnej dezaprobaty ze strony części społeczeństwa, nie wszyscy wykazują homofobiczne podejście. Są osoby tolerancyjne, akceptujące osoby LGBT+.

Zdarza się, że z powodu swojej orientacji, geje i lesbijki są zmuszani przez rodziny i społeczeństwo do zawierania małżeństw. Oznacza to przymusowe zrzeczenie się prawa do życia zgodnie ze swoją orientacją seksualną. Inni prowadzą podwójne życie.

Ze strony osób należących do społeczności LGBT+ można uzyskać informację, że istnieje tzw. żółta karta. Wydawana jest ona przez stosowny urząd na podstawie zaświadczenia od psychologa. Cały proces jest dobrowolny, a ideą jest zapewnienie ochrony gejom i lesbijkom. Zaczepianie, grożenie lub przemoc wobec osoby posiadającej taką kartę zagrożone są karą minimum 3 miesięcy więzienia. Brak jest jednak oficjalnych informacji o takiej procedurze. Z europejskiej perspektywy stanowi ona nieudolną i pozorną ochronę osób LGBT+ przy równoczesnej ich stygmatyzacji i traktowaniu jako osób odbiegających od „normalności”.

Stowarzyszenie i Radio Alouen działające na rzecz osób LGBT+

Od ponad 10 lat, co roku, 10 października o 20:00 odbywa się akcja „TenTen”. Algierska społeczność LGBT+ i osoby, które ją wspierają, na znak solidarności zapalają świeczkę w oknie.

Uruchomione zostało internetowe Alouen radio poświęcone LGBT+. Emisja pierwszej transmisji wywołała reakcje od gratulacji przez obojętność do oburzenia. Audycja porusza szerokie spektrum tematów. Począwszy od edukowania, kim są osoby homoseksualne, czy transseksualne, poprzez szerzenie społecznej akceptacji, aż po rozmowy o chorobach przenoszonych drogą płciową i bezpiecznym seksie.

Realia osób LGBT+ w Algierii

W algierskim artykule autorstwa Assiya Hamza mowa jest o tym, że wszyscy wiedzą, że homoseksualizm istnieje, ale Algierczycy wolą unikać tego tematu. Społeczeństwo zaszczepia kolejnym pokoleniom obowiązek przestrzegania normy, małżeństwa i prokreacji. Homoseksualizm, gdy się o nim mówi, najczęściej postrzegany jest jako patologia wymagająca interwencji psychologa, psychiatry lub imama. Większość gejów, którzy zgodzili się udzielić wywiadu stwierdziła, że po pierwszym doświadczeniu seksualnym z mężczyzną wierzyli w to, co mówi wielu ludzi – że są anomalią natury.

W innym artykule na temat osób LGBT+ w Algierii, mowa jest o tym, że homoseksualizm jest tematem tabu, tak jak w innych krajach muzułmańskich. Kłamstwa, wstyd i strach  to codzienność  algierskich gejów. Prezes wspomnianego wcześniej stowarzyszenie Alouen, zanim skontaktował dziennikarza z potencjalnymi rozmówcami, dokładnie go sprawdził. Osoby, z którymi go skontaktował, były równie podejrzliwe. Niektórzy nawet nie odpisali na wiadomości, inni do razu zablokowali profil. Kilku zgodziło się na rozmowę pod zmienionym imieniem i zapewnieniem dyskrecji. Powiedzieli, że podczas gdy na ulicy flirt przebiega bez słów, Internet i ciche miejsca spotkań pozwalają na bardziej bezpośrednią komunikacje. Niektórzy korzystają z aplikacji lub sieci społecznościowych. Kontakty są nawiązywane przy mniejszym ryzyku i zachowaniu anonimowości. Społeczność gejów doskonale wie gdzie i jak się znajdować, mają też znane sobie miejsca spotkań.

Życie w ukryciu

Pary homoseksualne, które mieszkają razem, to w Algierii niespotykane zjawisko, chociaż nie można z całą stanowczością powiedzieć, że nieistniejące. Jeżeli się zdarza, funkcjonuje przy zachowaniu pozorów gdzie kuzyni czy koleżanki wspólnie wynajmują mieszkanie. Opiera się to jednak jedynie na założeniach wynikających ze znajomości realiów, bo brak jest danych na ten temat.

Większość osób prowadzi podwójne życie. W domu żona i dzieci, a na potrzeby realizowane są z partnerem, którego życie wygląda podobnie, czy w postaci jednonocnych przygód. Ze względu na to, że bardzo wielu mężczyzn przesiaduje długie godziny poza domem, wraca do domu późno, gejom łatwiej jest prowadzić podwójne życie, w przeciwieństwie do lesbijek. Większość kobiet spędza czas w domu lub w domu i pracy. Jest zajęta domem, dziećmi, a jeśli jeszcze pracują, to dodatkowo etatem. Absolutna większość kobiet nie wychodzi sama wieczorami, nie wraca nad ranem. Z drugiej strony mówi się, że lesbijki są bardziej niewidzialne dla społeczeństwa i łatwiej przekonać ludzi, że dwie kobiety, które mieszkają razem ze swoimi dziećmi to kuzynki, które są po rozwodzie i się wspierają. Czy jest wiele takich przypadków? Zdecydowanie nie.

Zdarzają się także historie wzajemnego wsparcia wśród osób LGBT+. Np. gej, który wziął ślub z lesbijką – dobrali się tak celowo, aby na zewnątrz, dla rodziny i lokalnej społeczności odgrywać rolę przykładnego małżeństwa. Mieszkają razem, lubią się. Każde z nich jednak prowadzi swoje życie i spotyka się ze swoimi partnerami. Drugi, po tym, jak ujawnił się przed rodziną, został od niej odtrącony. Przeprowadził się do innego miasta. Nie ma kontaktu z rodziną. Rozmówcy zgodnie stwierdzili, że wielu gejów żeni się dla świętego spokoju, ale prowadzi podwójne życie. Inni cierpią w samotności. Jeszcze inni są zmuszani przez rodziny do leczenia swojego homoseksualizmu. Kolejni nie akceptują siebie, przejawiają agresję w stosunku do innych osób homoseksualnych. Jeszcze inni opowiadali, że rodzina zaakceptowało ich orientacje. Niektóre rodziny akceptują to i przechodzą z tym do porządku dziennego, ale niekoniecznie chcą wracać do tematu. Historie są różne. Jednych spotyka ostracyzm społeczny i rodzinny, inni zderzają się z obojętnością, inni doświadczają akceptacji i szacunku. Według rozmówców, im większy konserwatyzm religijny i silne przywiązanie do tradycji, tym większa homofobia.

Trudności osób transpłciowych

Osoby transpłciowe mają najbardziej skomplikowaną sytuację. Brak pomocy medyczno-hormonalnej, brak wsparcia. Nie ma możliwości przeprowadzenia korekty płci ani podawania hormonów. Prawo nie przewiduje możliwości zmiany dokumentów. Ci, którzy się decydują na terapię hormonalną, korzystają z czarnego rynku i nie mają w tym zakresie pomocy lekarza. Lekarze, którzy zapewniają opiekę, stanowią wyjątek.

Jedyną szansę na operację korekty płci jest wyjazd do zagranicznej kliniki, tym samym jest to opcja jedynie dla zamożnych osób. Nie wpływa to jednak nadal na sytuację prawną takiej osoby, która nadal musi się podługiwać dotychczasowymi dokumentami.

Stowarzyszenie Alouen dąży do zbudowania sieci przyjaznych dla osób LGBT+ lekarzy, psychologów i psychiatrów (czyli osób tolerancyjnych i z aktualną wiedzą medyczną i psychologiczną), aby kierować osoby potrzebujących właśnie do nich. Absolutna większość osób transpłciowych w Algierii nie ma szansy na korektę płci ani profesjonalne wsparcie. Temat transpłciowości jest jeszcze rzadziej poruszany niż temat homoseksualizmu, a osoby transpłciowe zdają się być kompletnie niewidoczne, wręcz w ogóle nie istnieć. Totalny brak edukacji w tym zakresie sprawia, że wielu ludzi nie ma pojęcia, czym jest transpłciowość i kieruje się przeświadczeniami, iż jest to fanaberia lub choroba psychiczna.

Wyjście z ukrycia i reakcje społeczeństwa

W Algierii możemy spotkać zarówno osoby homoseksualne, które ukrywają swoją orientację, jak i takie, które pozostają w pełni otwarte. W wielu przypadkach wiedza na temat tożsamości danej osoby jest powszechna – także tych publicznych, jak profesorzy czy piosenkarze. Z tych ostatnich wielu otwarcie mówi o tym, że są gejami, a ich muzyka cieszy się dużą popularnością.

Śmierć piosenkarza Houari Manara znanego, z jak określiły algierskie media prowokującego wyglądu i tekstów piosenek z homoseksualnymi akcentami, ujawniła nietolerancję dużej części społeczeństwa. Z jednej strony Manara słuchały setki tysięcy młodych Algierczyków, z drugiej spotykał się z homofobiczną postawą. Piosenkarz zawsze był sobą i nie robił tajemnicy ze swojej orientacji. W przestrzeni internetowej są blogerzy, którzy dzielą się swoim życiem z odbiorcami, w tym także opowiadając o swoim homoseksualzmie i transseksualizmie.

Portal informacyjny Observalgerie napisał artykuł o algierskiej transseksualnej blogerce i wspomniał przy okazji, że odkrył wiele innych kont na YouTube, Instagramie czy Snapchacie prowadzonych przez osoby transpłciowe i homoseksualne. Pokazują one swoje codzienne życie, podróże, posiłki, doradzają w kwestii mody i urody. Reklamują różne produkty. Observalgerie pokusił się nawet o rzetelne i pozbawione uprzedzeń wyjaśnienie czytelnikom różnicy między transpłciowością a transwestytyzmem.  Artykuł podchwyciło kilka innych algierskich portali i stron na Facebooku, które udostępniły go na swoich łamach. Przeglądając komentarze na jednej ze stron, która udostępniła artykuł, uwagę zwraca znacząca liczba pozytywnych komentarzy. Ich autorzy pisali przede wszystkim, że takich ludzi stworzyła natura, Bóg, że to nie ich wina, że tacy się urodzili. Nawoływano do pozostawienia osób LGBT+ w spokoju i pozwolenia im żyć tak, jak chcą. Komentarze piętnowały homofobię, tak powszechną w Algierii, a także wzywały do zaprzestania stosowania kar wobec osób homoseksualnych. Wśród wypowiedzi pełnych pogardy i hejtu dominowały właśnie te przypominające, że powinno się szanować każdego i że każdy jest wolny, a jeśli nie krzywdzi innych, ma prawo żyć tak, jak chce.

Ciekawostki – sytuacja osób LGBT+ w Algierii

• Na algierskich ulicach zdarza się spotkać mężczyzn ubranych w buty na obcasie, opięte leginsy czy mających makijaż. Spotyka się to z różnymi reakcjami. Od obojętności, przez ciekawskie spojrzenia, aż do zaczepek słownych i agresji fizycznej.
• Podczas algierskich antyrządowych protestów na ulice wyszło kilka osób z flagami LGBT+ aby dołączyć do protestów i tym samym apelować o zwiększenie tolerancji wobec osób LGBT+ i zmianę przepisów prawa w tym zakresie.

---

Zdjęcie główne pochodzi ze strony observalgerie.com